Oğuz Büber – Muhalif Analiz
İnsan türü, yüzyıllar boyunca kendisini toplumsal ilişkilerde geliştirerek bugünkü durumuna ulaşmıştır. Binlerce yıllık bu gelişim sürecinde kadın ve erkeğin toplumdaki yerleri farklı olurken; iki cins arasındaki eşitliğin sağlanması için bugün bile büyük mücadeleler veren taraf hepinizin tahmin edebileceği gibi kadın olmuştur.
Çağdaş kadının bugün ulaştığı en önemli kazanım, bireysel özgürlüğü sağlamış olmak ve kendi hayatına yön verecek kararları kendi alabiliyor olmasıdır. Kadınlar şu anda geçmişteki çok daha yüksek sesle toplumdaki konumlarını, uğradıkları haksızları sorgulama şansına sahipler. Yeterli mi? Tabii ki değil. Yazının ilerleyen bölümlerinde buna da değineceğim. Bu kazanımlar elde edilirken tarihte birçok süreçten geçilmiştir.
Kadının iş gücüne katılımının tarihsel perspektifine baktığımızda, tarihin her döneminde kadının ekonomik yaşam içerisinde yer aldığı görülür. Kadının bir iş gücü olarak çalışma hayatında boy göstermesi ise ‘Sanayi Devrimi’ döneminde olmuştur.
Kadınların ‘ücretli’ ve ‘işçi’ sıfatlarıyla iş hayatlarına girmeleri ilk defa bu dönemde gerçekleşmiştir.
Kadınlar artık emeklerinin karşılığında ücret alabilmişlerdir. Bu sebeple ‘kadın işgücü’ konusunda milat olarak sanayi devrimi kabul edilmektedir.
Kadının modern çalışma hayatına girmesi ise yine bu dönemden sonradır.
Sanayi toplumunda ve önceki süreçte çalışma hayatında erkekler ön plandayken teknoloji çağında kadınlar da iş hayatında önemli bir yer edinmişlerdir. Fakat ortada önemli bir problem bulunmaktadır. Kadın istihdamı her geçen gün artarken, üst düzey yönetici ve yönetim kısmında benzer bir tablo görülmemektedir. Üst düzey yöneticilik yapan kadınların sayısı en gelişmiş ülkelerde bile düşük seviyelerde kalmıştır.
Buna dair birçok sebep gösterilebilir. Ama en popüleri olarak ‘cam tavan’ kavramı gösterilmektedir. Kavram; iş hayatında kadınların üst pozisyonlara ya da yönetim kadrosuna yükselmesini engelleyen, görülmez ve aşılması güç engeller olarak tanımlanır. Cam tavan sorunu çalışma hayatından kaynaklandığı kadar isminden de anlaşılabileceği gibi içsel yansımaları da ifade etmektedir.
Kadınların üst düzey ve yönetici pozisyonlarda bu kadar geri kalması oldukça dikkat çekici bir konu başlığıdır. Bugün bu adaletsizliğin yaşandığı alanlardan birisine değineceğim ve ülkemizdeki üst düzey kadın spor yöneticilerinin tablosunu paylaşacağım.
2025 yılı üst düzey spor yöneticiliği tablosu
Türkiye’de an itibariyle kadın spor yöneticisi olarak en üst mevkide bulunan kişinin Gençlik ve Spor Bakanı Yardımcısı Doç. Dr. Safa Koçoğlu olduğunu söyleyebiliriz. Koçoğlu dört bakan yardımcısından biri olarak yer alıyor ve yüzde 25’lik bu oran inceleyeceğimiz tüm kurumlar içerisinde en yüksek oranlı olanlardan birisi olacak.
Ülkemizde 63 tane spor federasyonu mevcut. Bunlardan yalnızca 2’sinin başkanı kadın. Bu da spor federasyonlarının yalnızca yüzde 3,17’sinin başkanının kadın olduğunu bizlere gösteriyor.
İki kadın başkan; Tenis Federasyonu Başkanı Şafak Müderrisgil ve Yelken Federasyonu Başkanı Özlem Akdurak’tır.
Federasyonlarının yönetim kurulunda kadınlar yer almaktadır. Ancak bu da ne yazık ki istenilen seviyede değildir.
Federasyonların yönetim kurulunda yer alan kadınların isimleri şu şekildedir:
Türkiye Okçuluk Federasyonu’nda Elif Özdemir ve Elif Çahlıyan (Milli Sporcu) yönetim kurulu üyesi olarak görev almaktadırlar. Yönetim kurulunun yüzde 16,66’sı kadındır.
Türkiye Oryantiring Federasyonu’nda Av. Meltem Banko ve Kübra Açar (Antrenör, Hakem, Sporcu) yönetim kurulunda yer almaktadır. Kurulun yüzde 18,18’i kadınlardan oluşmaktadır.
Türkiye Otomobil Sporları Federasyonu’nda Nisa Ersoy Başkan Vekili, Efsun Yazıcı ise Başkan Yardımcısı görevini yürütmektedir. Yönetim kurulunun yüzde 22,22’si kadındır.
Türkiye Sutopu Federasyonu’nda Özlem Büyük - Hukuk İşleri, Yulia Zülfikari - Medya Ve İletişim’den sorumlu yönetim kurulu üyeleridir. Kurulun yüzde 18,18’i kadınlardan oluşmaktadır.
Türkiye Tenis Federasyonu’nda Şafak Müderrisgil federasyonu başkanı; Ebru Özdemir, Eda Sevaioğlu Tan, Prof. Dr. Esra Hatipoğlu ve İpek Soylu Şemin yönetim kurulu üyesi olarak görev almaktadırlar. Kurulun yüzde 45,45’i kadındır ve federasyonlar arasında açık ara farkla ilk sırada yer alacak.
Türkiye Taekwondo Federasyonu’nda Azize Tanrıkulu Sertçelik ve Tuğba Balaban yedek üye olarak görev almışlardır. Kuruldaki kadınların oranı yüzde 9,09’dur.
Türkiye Üniversite Sporları Federasyonu’nda Prof. Dr. Ayşe Türksoy Işım ve Prof. Dr. Tennur Yerlisu Lapa asbaşkan olarak Ahsen Küçükdurmaz ise yönetim kurulu yedek üyesi olarak yer alıyor. Yönetim kurulunun yüzde 13,04’ü kadındır.
Türkiye Voleybol Federasyonu’nda Bahar Mert, Ersin Yılmaz, Zeynep Aydınlar Eröğüt ve Simge Gündüz yönetim kurulu üyesi olarak görev alırken Nihal İşçi genel sekreter pozisyonundadır. Kurulun yüzde 33,33’ü kadındır.
Türkiye Wushu KungFu Federasyonu’nda kadın olarak sadece Hilal Feyza Çapoğlu (Milli Sporcu) bulunmaktadır ve yedek yönetim kurulu üyesi yer almaktadır. Yönetim kurulunun yüzde 4,54’ü kadındır.
Türkiye Yelken Federasyonu’nun başkanı D. Özlem Akdurak’tır. Ayşe Meliha Canpolat asil üye olarak görev alırken; Deniz Çiçek, Ecem Elmas ve Leyla Şenocak yedek üye olarak yer almaktadırlar. Yönetim kurulunun yüzde 22,72’si kadınlardan oluşmaktadır.
Türkiye Yüzme Federasyonu’nda Zeynep Demir yüzme branşından sorumlu yönetim kurulu üyesiyken, Fulya Terzi artistik yüzme branşından sorumlu yedek yönetim kurulu üyesidir. Kurulun yüzde 5,12’si kadındır.
Türkiye Atıcılık Federasyonu’nda Melis Gıraud dış ilişkiler asbaşkanı olarak görev almaktadır. Yönetim kurulunun yüzde 6,66’sı kadınlardan oluşmaktadır.
Türkiye Atletizm Federasyonu’nun teknik kuruldan sorumlu asbaşkanı Ayşegül Baklacı’dır. Kurulun yüzde 10’u kadınlardan oluşmaktadır.
Türkiye Badminton Federasyonu’nda Rüveyda Çiftçi ve Öznur Çalışkan Şimşek yönetim kurulu üyesi olarak görev almaktadırlar. Yönetim kurulunun yüzde 18,18’i kadınlardan oluşmaktadır.
Türkiye Basketbol Federasyonu’nda Gülşah Akkaya ve Bahar Çağlar Ökten ancak yedek üye olarak yer alabilmişlerdir. Kurulun yüzde 9,52’si kadındır.
Türkiye Bilardo Federasyonu’nda Yağmur Arslan asbaşkan pool bilardo branş sorumlusu, Ece İmge Yılmaz asbaşkan idari işler sorumlusu ve Miray Koraltürk yönetim kurulu üyesi olarak görev almaktadırlar. Yönetim kurulunun yüzde 27,27’si kadınlardan oluşmaktadır.
Türkiye Binicilik Federasyonu’nda başkan vekili olarak Mihrimah Nil Ayan, yönetim kurulu üyesi olarak ise Sena İpşirli, Hayriye Neslihan Up, Serra Yedikardeş isimleri görev almıştır. Sanem Mina Karagülle ise yedek üyedir. Yönetim kurulunun yüzde 22,72’si kadınlardan oluşmaktadır.
Türkiye Bisiklet Federasyonu’nda yönetim kurulunda yer alan tek isim Av. Elif Merve Beyla’dır. Kuruldaki kadınların oranı yüzde 9,09’dur.
Türkiye Bocce Bowling Dart Federasyonu’nda da tek bir kadın üye bulunmaktadır: Ayşenur Demir. Bu yüzden kurulun yalnızca yüzde 4,54’ü kadındır.
Türkiye Briç Federasyonu yönetim kurulunda Sevinç Atay asıl üye olarak yer alırken, Fatma Tuba Akarcalıoğlu ve Yasemin Sıcimoğlu yedek üyelerdir. Yönetim kurulunun yüzde 13,63’ü kadınlardan oluşmaktadır.
Türkiye Buz Hokeyi Federasyonu’nda Beliz Zeynep Ertekin, Semra Eser ve Serap Uncular yönetim kurulu üyesi olarak yer almaktadırlar. Kurulun yüzde 21,42’si kadındır.
Türkiye Buz Pateni Federasyonu’nda Derya Aksoy ve Tuba Demirboğa yönetim kurulu üyesi görevlerini üstlenmektedirler. Yönetim kurulunun yüzde 13,33’ü kadınlardan oluşmaktadır.
Türkiye Cimnastik Federasyonu’nda Nataliya İmga asbaşkan, Yasemin Üner ise yönetim kurulu üyesi pozisyonlarında yer almaktadırlar. Kuruldaki kadınların oranı yüzde 18,18’dir.
Türkiye Dağcılık Federasyonu’nun üst yönetiminde sadece bir kadın yer almaktadır. Sibel Özkoyuncular yedek üye olarak görev yapmaktadır. Kurulun yüzde 5,55’i kadınlardan oluşmaktadır.
Türkiye Dans Sporları Federasyonu’nda Yeliz Yıldız, Şule Işıl Sözügüzel ve Satı Selin Pehlivan yönetim kurulu üyesi görevini üstlenmektedirler. Yönetim kurulunun yüzde 14,28’si kadındır.
Türkiye Eskrim Federasyonu’nda tek kadın üye Ilgın Güçlüer Sürekcigil’dir. Yönetim kurulunun yüzde 9,09’u kadınlardan oluşmaktadır.
Türkiye Golf Federasyonu Yönetim Kurulu’nda Nejla Gerçek asil üye olarak yer alırken, Meliha Serra Tokar ve Begüm Yılmaz yedek üye olarak görev alıyorlar. Kurulun yüzde 13,63’ü kadınlardan oluşmaktadır.
Türkiye Görme Engelliler Spor Federasyonu’nun tek kadın yönetim kurulu üyesi ise Nur Şahinoğlu. Yönetim kurulunun yüzde 9,09’u kadındır.
Türkiye Halk Oyunları Federasyonu’nda Yönetim Kurulu Üyesi olarak Ebru Öğütmen, yedek yönetim kurulu üyesi olarak ise Esra Gayretli ve Yasemin Alyeşil isimleri yer almıştır. (Resmi siteye erişim sağlanamadığı için yönetim kurulundaki kadınların oranlarını paylaşamıyoruz.)
Türkiye Herkes İçin Spor Federasyonu’nda Neslihan Karagöz ve Esra Özcan üye olarak görev almaktadırlar. Yönetim kurulunun yüzde 18,18’i kadınlardan oluşmaktadır.
Türkiye Hokey Federasyonu’nda Funda Çuhadar Güzeldemirci ve Mürüvvet Karataş yedek üye olarak yer alıyorlar. Yönetim kurulunun yüzde 9,09’u kadındır.
Türkiye İşitme Engelliler Spor Federasyonu’nda Berrak Fetahna Fırat Uluslararası İlişkilerden Sorumlu Asbaşkan olarak yönetim kurulunda görev yapmaktadır. Yönetim kurulunun yüzde 9,09’u kadınlardan oluşmaktadır.
Türkiye Judo Federasyonu’nda Hülya Şenyurt Eğitim Kurulu Ve Tohm’dan Sorumlu As Başkan olarak görev alırken; Neşe Şensoy Yıldız ve Şengül Demiral yedek üyelerdir. Yönetim kurulunun yüzde 14,28’si kadındır.
Türkiye Kano Federasyonu’nda Gizem Kaya ve Özge Ercan asil üyeler olarak görevlerini yürütürken Lasma Liepa yedek üye pozisyonundadır. Kurulun yüzde 13,63’ü kadınlardan oluşmaktadır.
Türkiye Kick Boks Federasyonu’nda Tümay Ünal ve Seda Duygu Aygün yönetim kurulu üyesi olarak görev yapmaktadırlar. Kuruldaki kadınların oranı yüzde 18,18’dir.
Türkiye Kürek Federasyonu’nun yönetim kurulunda sadece Şahika Süverçe Korkmazer ismi yer almaktadır. Kurulun yüzde 6,66’sı kadındır.
Türkiye Masa Tenisi Federasyonu’nda Burçak Keskin ve Kübra Tan (Milli Sporcu) asil üyeler; Aygül Beyter, Ayşe Karabarut (Milli Sporcu) ve Derya Ocak (Milli Sporcu) yedek üyelerdir. Yönetim kurulunun yüzde 22,72’si kadındır.
Türkiye Modern Pentatlon Federasyonu’ndaki tek kadın yönetim kurulu üyesi Büşra Aydın’dır. Yönetim kurulunun yüzde 9,09’u kadındır.
Türkiye Muay Thai Federasyonu’nda milli sporcular Aslı Çolak ve Hanife Altun Alkan ancak yedek üye olarak listeye girebilmişlerdir. Kuruldaki kadınların oranı yüzde 9,09’dur.
Türkiye Curling Federasyonu’nda tek kadın üye as başkan Melike Ertekin’dir. Kurulun yüzde 6,66’sı kadındır.
Türkiye Hava Sporları Federasyonu’nda Rüveyda Çiftçi ve Özge Dede yönetim kurulu üyesi olarak görev yapmaktadırlar. Yönetim kurulunun yüzde 18,18’i kadınlardan oluşmaktadır.
Türkiye Geleneksel Türk Okçuluk Federasyonu’nda Beyza İpek asil, Rahime Kevser Kandemir yedek yönetim kurulu üyesidir. Kuruldaki kadınların oranı yüzde 9,09’dur.
Yönetim kurulunda en fazla kadın yönetici oranının bulunduğu federasyon yüzde 45,45’lik oranla Türkiye Tenis Federasyonu’dur ki, burada bile yüzde 50’lik eşik geçilememiş ve eşitlik sağlanamamıştır. Bu sonuç tablonun ne kadar vahim olduğunu kanıtlar niteliktedir. Yönetim kurulundaki kadın sayısı oranının en düşük olduğu federasyonlar ise yüzde 4,54’lük oranla Türkiye Wushu KungFu ve Türkiye Bocce Bowling Dart federasyonlarıdır.
Üst düzey kadın yöneticilerin olmadığı federasyonlar
Aşağıda yer alan 21 federasyonda ise üst düzey tek bir kadın yönetici bile görev almamaktadır. Üstelik bunlar içerisinde Boks, Halter ve Güreş gibi birçok branşta ülkemizi gururlandıran olimpiyat madalyalarının çoğu kadın sporcularımız tarafından kazanılmıştır. Türkiye E-Spor Federasyonu gibi günümüze ait olan ve çağdaş olması beklenen bir spor türünde bile tek bir kadın yönetici yer almamaktadır.
Türkiye Özel Sporcular Spor Federasyonu
Türkiye Satranç Federasyonu
Türkiye Sualtı Sporları Federasyonu
Türkiye Triatlon Federasyonu
Türkiye Vücut Geliştirme Fitness Federasyonu
Türkiye Bedensel Engelliler Spor Federasyonu
Türkiye Ragbi Federasyonu
Türkiye Boks Federasyonu
Türkiye Geleneksel Spor Dalları Federasyonu
Türkiye Gelişmekte Olan Spor Branşları Federasyonu
Türkiye Güreş Federasyonu
Türkiye Halter Federasyonu
Türkiye Hentbol Federasyonu
Türkiye İzcilik Federasyonu
Türkiye Karate Federasyonu
Türkiye Kayak Federasyonu
Türkiye Motosiklet Federasyonu
Türkiye Kaykay Federasyonu
Türkiye E-Spor Federasyonu
Türkiye Geleneksel Atlı Spor Dalları Federasyonu
Türkiye Geleneksel Güreşler Federasyonu
Spor Kulüpleri’nde kadın yöneticiler
İsterseniz bir de spor kulüplerindeki tabloya göz atalım. Kadın erkek eşitliği beklediğimiz spor federasyonlarındaki tablo üzücü olsa da, bir umut spor kulüplerimizde kadınlara önem veriliyor mu acaba diye sorgulamak istedim.
Türkiye'deki spor kulüplerinde yer alan üst düzey kadın yöneticiler de şu şekilde:
Beşiktaş Jimnastik Kulübü Yönetim Kurulu’nda asil olarak Merve Öztopaloğlu yer alırken yedek olarak Esra Sayın görev almaktadır. Siyah beyazlı kulübün yönetim kurulunun yüzde 12,5’u kadındır.
Fenerbahçe Spor Kulübü’nde Esin Güral Argat yönetim kurulu asil listede yer alırken Selma Altay Rodopman yedek üye olarak bulunmaktadır. Sarı lacivertli kulübün yönetim kurulunun yüzde 9,09’u kadınlardan oluşmaktadır.
Galatasaray Spor Kulübü’nde üst düzey kadın yönetici olarak Tanur Lara Yılmaz ve Ece Bora yer almaktadır. Sarı kırmızılı kulübün yönetim kurulunun yüzde 12,5’u kadındır.
Adana Demirspor Kulübü’nde Fatoş Esra Özülkü başkan yardımcısı pozisyonunda görev almaktadır. Kurulun yalnızca yüzde 4,54’ü kadındır.
Antalyaspor Kulübü’nün yönetim kurulunda Gülistan Yıldız bulunmaktadır. Yönetim kurulunun yüzde 3,33’ü kadındır.
Bodrumspor Kulübü’nde Ayşen Kılıç Bozan ve Nihal Ermiş görev almaktadırlar. Kurulun yüzde 9,52’si kadınlardan oluşmaktadır.
Çaykur Rizespor Kulübü’nde Melike Çakır yedek yönetim kurulu üyesi olarak yer almaktadır. Yönetim kurulunun yüzde 3,84’ü kadındır.
Gaziantep Futbol Kulübü’nde kadın yönetim kurulu üyesi olarak yalnızca Seçil Kömürcü yer almaktadır. Kurulun yüzde 6,66’sı kadınlardan oluşmaktadır.
Kayserispor yönetiminde Yeşim Akpınar görev almaktadır. Yönetim kurulunun yüzde 9,09’u kadınlardan oluşmaktadır.
Samsunspor Yönetim Kurulu’nda Arzu Uslu ve İlknur Damla Beytekin isimleri yer almaktadır. Kurulun yüzde 10,52’si kadındır.
Trabzonspor da tek kadın üyenin yer aldığı kulüplerden. Karadeniz kulübünde Gözde Atasoy, basın ve halkla ilişkiler sorumlusu olarak görev alıyor. Yönetimin yüzde 4,54’ü kadınlardan oluşmaktadır.
Üst düzey kadın yöneticilerin olmadığı spor kulüpleri
8 Süper lig kulübünün yönetim kurulunda tek bir kadın üye dahi bulunmamaktadır:
Alanyaspor
Başakşehir
Eyüpspor
Göztepe
Hatayspor
Kasımpaşa
Konyaspor
Sivasspor
Türkiye’de üst düzey kadın spor yöneticilerinin durumu, genel olarak spor sektöründeki toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin bir yansıması olarak değerlendirilebilir. Kadınların spor yönetimindeki temsili, birçok sektörde olduğu gibi sınırlıdır ve erkek egemen bir yapının gölgesinde şekillenmektedir. Kadınların iş hayatında olmasıyla ilgili zaman içerisinde önemli ilerlemeler ve farkındalık artışı sağlanmış gibi görünse de bu durumun üst düzey spor yöneticileri kısmına sirayet etmediği görülüyor.
Bu durumun temelinde; kadınlara toplumun yüklediği annelik rolü, ev işleri ve kültürel sebepler yatmaktadır. Toplum tarafından kadınlara hane içi bebek bakımı, ev düzenlemesi, yemek ve iyi bir eş olma misyonları yüklenirken; erkeklere çalışma/para kazanma ve hane dışındaki işleri halletme görevi verilmiştir. Tabii bu görevler geleneksel aile yapısında bu şekildedir. Modern aile yapılarında ise kadın ve erkeklerin rollerinde büyük değişimler olmuş ve olmaya da devam etmektedir. Kadınların iş gücündeki oranı artmakta ve bununla doğru orantılı olarak cinsiyet rollerinde de değişimler yaşanmaktadır. Adım adım kadın erkek eşitliğine gidilmekte ve gün geçtikçe çalışma, eğitim, toplumsal katılım konusunda eşitlenme olmaktadır.
Kadınlar artık, aile içindeki rollerde de erkeklerle eşit haklara sahip olmaya başlamıştır. Kadınların günümüzde toplum, siyaset ve kamusal alanda daha aktif olma düşüncesi de buna katkı sağlamaktadır. Kadınların erkeklerle eşit duruma gelmesiyle ortak rollerin paylaşılması da sağlanacaktır. Böylelikle kadınlar sadece anne olarak değil; çalışan, karar veren, meslek edinebilen ve bireysel gayretleriyle para kazanabilen bir konumda da yer alacaklar. Evin geçiminde ve ortak karar alma konularında eşit söz sahibi olurlar. Zaman içerisinde erkek ve kadın işleri diye bir ayrım ortada kalmaz, sadece erkeklerin söz sahibi olabildikleri aile biçimleri de önemini yitirir…
Veriler kaynak gösterilmeden kullanılamaz.
