Kalbimizden en uzakta yer alan bölge olması nedeniyle, bacaklarımızın dizaltı bölümleri ve bilekler, dolaşım sorunlarının genelde ilk belirti vermeye başladığı alanlardır. Bacakların, kalp ve akciğerlere mesafesi dışında, venler (toplardamar) içindeki kanı yer çekiminin ters yönünde, aşağıdan yukarıya pompalama gibi zor bir görevleri de vardır. Bacaklardaki venlerin içinde yer alan ve tek yönlü çalışan kapakçıklar bozulmaya başladığında, ayak cildimizde bundan etkilenebilir. Bilek ve alt bacakta ‘staz dermatiti’ adı verilen renk değişikliği, normal yaşlanma sürecinin bir parçası değildir. Peş peşe kendini gösterebilecek bir dizi ciddi sorunun da ilk belirtisi olabilir.
Venlerde yetersizlik sorunları başlatır
Cilt renginde değişiklik başlamadan, ayak bileklerinizde zaman zaman şişlik olduğunu büyük olasılıkla farkedersiniz. Adını ‘şişlik’ olarak koymasanız dahi, çıkarttığınız çorapların lastik izlerinin daha belirgin olduğunu gözlemlersiniz. Genelde bu durum, uzun saatler oturduğunuz veya hareketsiz olarak ayakta durduğunuz günlerde daha fazla dikkatinizi çeker. Zira yürüdüğümüz sürece baldır / alt bacak kaslarını çalıştırırız. Bu adaleler, yarattıkları kasılıp-gevşeme ile içlerinde yol alan venlerin üzerinde, aşağıdan yukarıya, adeta bir masaj etkisi oluştururlar. Hareketsiz kaldığımızda, kirli kan göllenme eğilimi gösterir ve venlerin içindeki kapakların üzerindeki basınç artar. Şiş ayak bilekleri, bu sıvı toplanmasının bir belirtisi olarak karşımıza çıkabilir.
Bir damar hastalığı: Venöz yetmezlik
Bozulan ven kapakçıkları ve bu nedenle kirli kanın kalp ve akciğerlere iletilememesi, ‘kronik venöz yetmezlik’ adı verilen bir damar hastalığını doğurur. Bu durum söz konusu olduğunda, ayak bileklerinde kırmızı, mor, kahverengi veya sarı cilt renklenmesi karşımıza çıkar. Diz altındaki tüylerde kayıp ve bileklerde kalınlaşma olabilir. Bölge kaşıntılı, bazen de ağrılı olabilir. Bacağın diğer alanlarında birkaç mm’den kalın spagetti görünüşlü olanlara dek değişik çap ve görüntüde damarlar belirebilir. Uzun süreler oturduğunuz veya ayakta durduğunuzda bacaklarda ağırlık veya dolgunluk hissi ifade edilir. Zamanla tablo kötüleşebilir ve cillte daha önemli hasarlar kendini gösterir. Kuru, çatlak deri ve sonuçta ağrılı ‘ülser’ler (yara) ortaya çıkar. Kronik venöz yetmezlik, staz dermatiti’nin tek nedeni değildir. Bacakta gerçekleştirilen ameliyatlar, ayak bileğine olan travmalar, derin venlerde pıhtı (‘DVT’) benzeri dolaşım sorunları veya kalp yetersizliği de bu durumu doğurabilir.
Risk altında olabilirsiniz
Bazı bireyler staz dermatiti açısından daha yüksek risk grubundadırlar. Kadınlar, 50 yaşın üzerindekiler, fazla kilolu olanlar, yüksek tansiyon hastaları, hareketsiz bir yaşantı sürenler, bir dolaşım sorunu olanlar, böbrek hastaları ve hormon içeren ilaçlar kullananların bu konuda mutlaka duyarlı olmaları gerekir. Bacaklarınızda diz altı bölgede ve ayak bileklerinde renk değişimi farkederseniz bunu hafife almadan bir uzman hekime danışmakta fayda vardır.
