Buğday, fasulye, nohut, kayısı, incir gibi bakliyat ve yemişlerin birlikte kaynatılması ile hazırlanan yiyeceğe “aşure”; bu yiyeceğin hicri takvime göre Muharrem ayında pişirilmesi ve dağıtılması etrafında oluşan uygulamalara ise “aşure geleneği” adı verilir. Aşure adı, dilimize Arapça "aşura" kelimesinden geçmiş olup, İbranice “onuncu” anlamındaki "asor" kelimesinden gelmektedir.
Türkiye’de aşure ayı olarak bilinen muharrem ayında gerçekleştiğine inanılan olaylara ilişkin birçok rivayet vardır. Bunlardan en yaygın olarak bilinenler; Hz. Nuh’un gemisinin karaya oturması, Hz. Âdem’in tövbesinin kabul edilmesi, Hz. İbrahim’in ateşten kurtulmasıdır. Muharrem ayının 10. gününde aşure, yaygın olarak Hz. Muhammed’in torunu Hz. Hüseyin’in Kerbela’da şehit edilişini anmak için yapılmaktadır.
Aşure geleneğini uygulayan toplulukların bugüne yükledikleri anlama göre aşurenin içine konan malzeme, yapılış tarihi ve amacı değişiklik göstermektedir. Aşure, bu geleneği uygulayan topluluklara göre çeşidi ve sayısı değişse de içine konan malzemenin çokluğu ile ün yapmış bir yiyecektir ve genel olarak kabuğu alınmış buğday ile birlikte, fasulye, nohut, kayısı, ceviz, üzüm, incir gibi bakliyat ve yemişlerin uzun süre kaynatılmasıyla pişirilir.
Pişirilen aşurenin duası yapılır; şifalı olduğuna inanıldığı için önce hasta ve çocuklara yedirilir, sonra yakın çevreden başlamak üzere birçok kişiye dağıtılır. Aşurenin kabı yıkanmadan iade edilir. Aşure artarsa meyve ağaçlarının dibine dökülür ve bu ağaçların daha çok meyve vereceğine inanılır.
Aşure geleneği, İslam mezheplerinde kendine yer bulduğu gibi Musevilerde ve Hıristiyanlarda da farklı isimlerle bilinmektedir. Anadolu’nun hemen her yerinde bilinen ve hâlâ uygulanan aşure geleneği, günümüzde köy derneklerinin düzenlediği çeşitli organizasyonlar yoluyla bir şenliğe de dönüştürülmüştür.
Günümüzde ise kazanlarca pişirilen aşurelerin yerini az ölçülü aşureler aldı.
4 KİŞİLİK AŞURE TARİFİ İÇİN MALZEMELER
• 1 su bardağı aşurelik buğday
• ½ su bardağı nohut
• ½ su bardağı kuru fasulye
• 1 su bardağı toz şeker
• ½ su bardağı kuru üzüm
• 10adet kuru kayısı
• 3 adet karanfil(cezvede bir taşım kaynatılıp suyu dökülmüş)
• 2 litre su( su miktarı kıvamına göre değişiklik gösterebilir)
NOT: Dilerseniz bakliyatları hazır haşlanmış olarak da kullanabilirsiniz. Bakliyatları hazır kullanmayacaksanız bir gece önceden ıslatmayı ihmal etmeyin. Pişirirken su miktarı değişkenlik gösterebilir, kontrollü ekleme yapın.
4 KİŞİLİK AŞURE TARİFİ NASIL YAPILIR?
1. Aşure için bir gece önceden nohut ve fasulyeyi ıslatın.
2. Buğdayı güzelce yıkayın ve tencereye alın üzerine yaklaşık 1 litre kadar su koyup bir taşım kaynatın. Tencerinin kapağını kapatıp sabaha kadar bu şekilde bekletin.
3. Ertesi nohut ve fasulyenin sularını dökün ayrı tencereler de yumuşayana kadar pişirin. Piştikten sonra sularını dökün.
4. Buğdayın suyunu da döküp bütün bakliyatları bir tencere içerisine alın.
5. Bu sıra da kayısıları küp küp doğrayın bir tabağa alın ve ıslatın. Üzümü de aynı şekilde ıslatıp yarım saat yumuşamaları için bekletin.
6. Tencereye aldığınız bakliyatlara üzerini geçecek kadar sıcak su ekleyin. Yumuşayan kayısı ve üzümün suyunu süzün.
7. Tencerenin içerisine ekleyin. Bu esnada sıcak su eklemesi yapabilirsiniz. Karanfilleri yarım fincan su içerisinde kaynatın.
8. Aşurenin içine aroma vermesi için ekleyin. Şekerini de ekledikten sonra bir taşım daha kaynatın. Aşureniz hazır.
9. Kaseler bölüştürüp üzerini dilediğiniz şekilde süsleyip soğutun ve servis edin. Bereketi bol olsun, afiyet olsun!
Servis Önerisi
Kuru incir, badem, fındık, ceviz, kayısı, Antep fıstığı ve kuş üzümü ile süsleyebilirsiniz. Mevsimindeyse taze incir ya da nar da çok yakışır.
