İstanbul görüşmelerinin sonucu

RUSYA ve Ukrayna heyetlerinin İstanbul’daki buluşması ne sonuç verdi?

Hepimizin aklını kurcalayan soruya yanıt verebilmek için ayrıntıları büyüteç altına almak gerekiyor.

Toplantıdan sonra Heyetlerin yaptıkları açıklamalara bakalım.

Ukrayna heyetinin tek bir sözcüsü yoktu. Talepleri değişik üyeler tarafından dillendirildi. Hem de tüm ayrıntılarıyla.

Oysa Rusya heyeti adına tek kişi konuştu ve kısaca görüşmelerin olumlu geçtiğini, önerilerin Rusya Lideri Putin’e iletileceğini söyledi.

Ama ne kendi talepleriyle ilgili ayrıntılı bir açıklama duyduk, ne de tüm dünyanın beklediği ateşkesle ilgili olumlu bir işaret geldi.

UKRAYNA İÇİN GÜVENLİK GARANTİSİ

Ukrayna heyeti, tarafsız ülke statüsünü kabul edeceklerini ama karşılığında BM Güvenlik Konseyi üyeleri dahil, Türkiye, İsrail ve Kanada’nın herhangi bir saldırı karşısında Ukrayna’nın güvenliğini sağlamak için garantör olmalarını istedi.

Hatta, isteyen başka ülkelerin de garantör olabileceğini  vurguladılar.

Garantörlük parametrelerini anlatırken de, bunun NATO’nun, müttefiklerin birine yapılan saldırıyı herkese yapılmış sayan 5. Maddesini örnek gösterdiler.

Kırım’ın statüsünün görüşülmesi ile, Donesk ve Luhansk’ın statüsünün farklı ele alınacağı bir çözüm önerisi getirdi Ukrayna.  

Kırım sorunun 15 yıl içinde müzakerelerle çözümü önerisi de bir anlamda Ukrayna’nın Kırım’a müdahalede bulunmama sözü olarak yorumlanabilir. 

Bu, Rusya’nın elinin tersi ile itebileceği bir öneri değil.

İstanbul görüşmelerinden Ukrayna açısından en önemli sonucu, NATO üyeliğinden vazgeçmesi karşılığında bir güvenlik çemberi istemesi ve Rusya’nın buna karşı çıkmaması oldu.

Tabii bu güvenlik çemberinde bulunmasını istediği ülkelerle konu enine boyuna tartışılacak.

Türkiye de böyle bir teklifle karşı karşıya olduğu için, ayrıntılar masaya yatırılmadan sorumluluğun ne anlama geleceği belli değilken çok dikkat etmek gerekiyor.

“Önemli ülke olma” hayaline kapılıp, şu anda kazanılan gerçekten önemli durumun hassas dengesini sarsacak gözü kara taahhütlere girilmemeli.

RUSYA’NIN  BARIŞ YANLISI GÖRÜNTÜSÜ

Ukrayna, toplantıdan sonra kendisini kamuoyuna anlatmak için ne kadar çırpındıysa, Rusya, esas olarak “barış yanlısı” algısını yaymaya ağırlık verdi.

 Rus heyetinin temsilcisi görüşmenin genel olarak olumlu geçtiğini,  barış umudunun daha belirgin olduğunu söylüyordu.  

Ama İstanbul’da barış görüşmeleri yapılırken, Mykolaiv’de cruise füzesi belediye binasını vuruyor, enkazın altından 18 kişi yaralı olarak kurtarılıyordu.

Hele ki kentte birkaç günden beri göreceli bir sükunet varken, yaşam normale dönmek üzereyken bu saldırı, barış jesti bekleyenler açısından tam bir hayal kırıklığı oldu.

Ama öte taraftan, Ukrayna’nın önerilerinin ciddiye alındığı, önce iki ülke dışişleri bakanlarının bir araya gelerek Putin-Zelenski görüşmesi için zemin hazırlayacakları açıklanıyordu.

 Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Aleksander Fomin, Rusya Savunma Bakanlığı’nın Kiev ve Çernihiv bölgelerinde “muharebe operasyonunun büyük ölçüde azaltılacağı” açıklamasını duyurdu.  

ATEŞKES DEMEDİK

Toplantının ardından yapılan bu açıklama o kadar olumlu karşılandı ki, beklenti yükselince Moskova bile durumu düzeltme ihtiyacı duydu.

Rusya müzakere heyeti Başkanı Vladimir Medinsky, TASS ajansına şu açıklamayı yaptı:

“Bu bir ateşkes anlamına gelmiyor, ama aşamalı bir azalmayı amaçlıyoruz. En azından bu cephelerde”.

İstanbul’daki dördüncü buluşmadan dört gözle beklediğimiz “barış” vaadi çıkmadı. Ufukta da pek görünmüyor.

Önümüzde, bölgemizi diken üstünde tutmaya devam edecek zorlu bir süreç var.

Zaten mesele sadece silahların susması değil. Mesele,  enkazın nasıl kaldırılacağı.

Hepimiz aslında enkazın altında kaldık.

Henüz pek fark etmesek de.