Anket mi algı mı?

Baştan belirteyim bu yazıda bahsi geçen anketler siyasi anketler dir. Ancak elbette başka konulara da uyarlanabilir.

Bu anketler nerede yapılıyor, kimler yapıyor, anket şirketlerinin asıl vazifesi nedir, anketlerde katılanların isim vermesi zorunlu mudur bu anket şirketleri herhangi bir kanuna tabi midir? Bunlar basit sorular cevapları bundan sonraki sorunun cevabının yanında çok da önemli değil.

Şimdi son ve en önemli soruyu soralım "Yaptıkları anketler sayesinde nasıl para kazanmaktadırlar"

Yani canları sıkılıp şu konuda bir anket yapalım halka açıklayalım onlar da bilgilensin de memlekete faydamız olsun diye mi bu işlere girişiyolar? Böyle olduğunu sanmıyorum. Yine de bir bilene sorayım dedim ve sordum.

Konuştuğum anket şirketi sahipleri de tahminlerini doğruladı.

'En küçük ilçede bir anket yapmanın maliyeti 100 bin liranın altında değil' Bu bilmediğim tarafı idi işin, ama bundan sonra yazacaklarım benim de sizlerinde çok güçlü şekilde tahmin ettiğimiz şeyler. Bir kere kimse kendi insiyatifiyle böyle bir işe girmiyor, anketlerin alıcısı baştan belli. Anketi bir isteyen muhakkak var. Anketler bazen katıksız doğru bilgi için yapılıyor ve o zaman çoğunlukla da kamuoyuna yansımıyor. Siyasi partiler bunları kendi stratejilerini oluşturmak için kullanıyorlar.

Kamuoyuna yansıyan anketler ya da anket bölümleri ise anketi isteyenlerin oluşturmak istedikleri algıları doğrulamak amacına yönelik çoğunlukla. Bu sadece Türkiye'de böyle değil elbette dünyanın hemen hemen her yerinde durum aynı. Türkiye'nin farkı siyasetin ve ülkeyi kimin yöneteceğinin dünyanın gerisinde daha önemli olması ve öyle görülmesi.

Yani bizde durum hayati, o bakımdan da önemi çok büyük. Arada öğrendiklerimden şunu da aktarayım, anket şirketleri özel bir kanuna bağlı değil. Yaptıkları işler çok ölçülebilir de değil, çünkü bir şey ölçülecek ise onlar ölçüyor zaten.

Seçimler yaklaştıkça strateji anketleri yerlerini daha çok algı anketlerine dönüştürüyor gibi duruyor. Halkla ilgili öyle veriler verip o veriler konusunda da o kadar iddialı davranıyorlar ki halkın bile durumdan haberi olmayabiliyor.

Bazı anketler de de soruların sipariş olduğu izlenimi oluşuyor. O soru olmazsa belki de daha sağlıklı oluşabilecek veriler elde edilebilecek olmasına rağmen kamuoyunun konuşmasını istedikleri şeyleri soru olarak sorabiliyorlar. 

Konuştuğum şirket sahipleri bu işin önemli bir bilim tarafı olduğunu, anketleri doğru okumayı bilen istatistikçilerin en küçük anketlerden genel sonuçlar çıkarabileceğini de söylüyorlar. Bize ulaşan şekli de muhtemelen o sonuçlar olsa gerek. Öyledir yani sanırım.

Neticede bu anketler parasını ödeyen için yapılıyor, bir kısmı strateji belirlemek için, bir kısmı da kamuoyu oluşturmak için. Kamuoyu oluşturmak deyince son derece masum kalan bu sebep, manipülasyon şeklinde ifade edince suç kapsamına bile girebilir aslında.

Yani düşünsenize borsada  aslında yükselmeye ek bir şirketi almanızı tavsiye edenlerle aralarındaki fark ne kadar olabilir ki?

Bir de bu anket şirketi sahiplerinin fikirlerini halkla paylaşmasını sağlayan bir sistem oluştu. Ancak şirketlerin ve sahiplerinin bir siyasi tarafa yakınlığı da aşikar olduğundan etkileri beklenildiği kadar olmuyor. Herkes kendi fikrine yakın anket şirketinin verileri gerçek olarak kabul ediyor nasıl olsa.

Yani içlerinden birileri tarafsız mış gibi yapsa ciddi prim yapar sanki, benden söylemesi.