Bir bayram nostaljisi
Eskilerin deyimiyle, ah nerede o eski bayramlar? Gerçekten de öyle. Şu pandemi hepimizin ağzının tadını kaçırdığından beri ne şekeri biliyoruz ne de bayramı. O kadarla kalsa... Yıllardır bu ülkede bir tartışmadır gidiyor. Bir kısım zevat, dayandırdıkları kaynağı meçhul iddialarında ısrar ediyor bu bayramın adı Ramazan Bayramı’dır diye. Oysa bizler, özellikle eski İstanbullular biliriz ki Ramazan ayının ardından gelen bayramın adı Şeker Bayramı’dır. Burası Türkiye.
Bunları yazarken aklım çocukluğumun Şeker Bayramları’na ve öncesinde yapılan hazırlıklara gitti. Aman efendim, bir telaş bir telaş. Bayramın birinci günü sabah erkenden eve misafirler gelmeye başlar. Adettendir, ya da bizim ailenin adetindendir. Mutlaka Kadıköy’e gidilecek, İskele Meydanı’nda dolmuştan inilecek ve Muvakkithane Caddesi’ne doğru yürünecek.
Yüz metre kadar solda Şekerci Cemilzade’nin küçücük dükkanı var. Karşısında Hacı Bekir. Anne ısrarla Şekerci Cemilzade’den alış veriş eder. Nedense Hacı Bekir’e pek iltifat etmez. Dükkandan içeri girilir. Mutlaka badem ezmesi ve fıstıklı lokum alınacaktır. Eh, evdekilere atıştırmalık olsun diye torbaya karışık akide şekeri de konulur. Çünkü badem ezmesiyle lokum gelecek misafirlere ikram içindir.
Aynı sırada biraz ilerde Kars Pastanesi. Orada da soup anglaise yenir. Hiç değişmez, alışkanlık haline gelmiş uğraklardır buraları. Beyaz Fırın’dan da gevrek ve çörek... İlerde bir Tekel bayii var. Mutlaka bir kaç şişe likör ve vermut alınacak. Şeker tabağı yanında küçük, özel kadehlerde likör ya da vermut ikram edilecektir. Köşede Yeşil Yayla var. Niko’nun şarkütörisi. Olur ya yemeğe misafir kalır, mezelik almak gerekir. Zaten Şeker Bayramı’nın ilk akşamı Nuri enişte mutlaka bir rakı sofrası ister. Rakıyı da küçük kadehlerde, su koymadan içer. Nuri eniştenin rakısını unutmak olmaz.
Eve dönülür. Anne misafirler için alınanları sıkı sıkı bir yerlere saklar. Olur ya çocuklar bulup hepsini bitirebilirler. Gelenlere son dakikada rezil olmak da var. Lükör ve vermut öyle şişeyle ikram edilmez. Özel , kapaklı sürahilerine doldurulur. Büfenin camlı bölmesine yerleştirilir.
Ama burada Leyla faktörü unutulmuştur. Çünkü daha o yaşında likör ve vermuttan küçük Leyla çok hoşlanmaktadır. Anne sürahilerle işini bitirip yukarı kata çıkınca Leyla sürahilerden birinin tıpasını açar. Likörden bir kocaman yudum çeker, çeker ama halayı unutmuştur. Hala,”Sen ne yapıyorsun orada bakayım?” diye üstüne gelince sürahi elinden yere düşer; tuzla buz. Yere dökülen likörleri ve kristal parçacıkları toplamak halaya düşmüş, Leyla da cezayı yemiştir.
Derken arife günü akşam üzeri olur. Anne şekerler sağ salim yerinde duruyor mu diye salondaki, uzun yıllardır kullanılmayan Salamandra sobanın içini açınca ne görsün? Şekerler toz olup uçmuş. Kim yapmış? Çocuklar sorguya dizilir. Üç büyük, biz bir şey bilmiyoruz, Leyla yapmıştır, diye suçu inkar eder. Olay gene Leyla’nın başına patlar. Bu arada anne, eski felaketlerden öğrendiği deneyimle babaya telefon edip eve dönerken Şekerci Cemilzade’den lokum ve badem ezmesi takviyesi yapmasını tembihler. Likör ve vermut takviyesinde sorun yoktur. Çünkü bakkal Koço bir telefon uzaklığındadır. Eve hemen servis yapar.
Bayramın birinci günü arifeye kıyasla daha sakin, kazasız belasız geçer. İkinci gün mutlaka dayılar ve teyzeye gidilecektir. Orada da likör ve şeker, çikolata ikramı boldur. Leyla’nın keyfine diyecek yoktur.
Teyze ve dayıların oturdukları Laleli’deki eve gidilir. Terbiyeli terbiyeli bir süre oturulur. Sonra ikram başlar. İşte orada skandal patlak verir. Teyze frambuaz likörü, çikolata ikramına başlamıştır. Leyla önce son derece terbiyeli, bir çikolatayı ağzına atar. Ama bir tane onu kesmez tabii. Bir ikinci. Bu arada karşıda, masanın üstünde likör şişesi ona göz kırpmaktadır.
Çevresine şöyle bir bakar. Bütün aile sohbete dalmıştır. Leyla likör şişesini kaptığı gibi merdiven altına saklanır. Sonra mı? Sonrası biraz karışık. Gözlerini açtığında sabah olmuştur. Anneden de babadan da sıkı bir azar ve ceza. Cezaevine gönderiliş. Yani anneyle babanın odasındaki yerli dolabın içine gün boyu kapatılmak. Ve finale Bayram!
