Keriz Silkelendi

Bir önceki hafta cuma borsa %2 düştü. Ardından haftanın ilk günü %2’ye varan düşüş ile devam etti. Borsanın düşüşü için aşağıdaki maddeler dışında yazılacak etkenler olabilir. Kısaca yer, zaman ve konjonktür buna hazırdı. Ekonomi yönetiminin aldığı kararların etkisi tuz biber oldu.

Borsa neden çöktü

1- Yükselen mevduat başta olmak üzere alternatif yatırım seçenekleri (mevduat seçim öncesi 15-20 seviyesindeydi. Bugün %50 seviyesine geldi. Düşük faiz döneminde yatırımcının borsadan beklentisi enflasyon oranına yakındı. %50 getiri tatmin edecekti. Garanti getirisi olan mevduatın %50 seviyesine park etmesinden sonra borsanın cazip olması için %60-70’leri zorlaması gerekiyor borsanın. Doğal olarak da kimse bu riski almak istemez)

2- Yabancıların çekilmesi: Yılın son 2 hafta işlem hacimleri hep düşer. Noel tatili dolasıyla yabancı tarafında beklentiye girmemek gerekir.

3- Yıl sonu ödemelerin yapılacak olması.

4- Faiz kaynaklı borçları kapatmak için borsadan çıkış.

5- Küçük yatırımcıların panik satışı yapması.

İlave yerli yatırımcı yok. Kredi oranlarından dolayı alternatif yatırım yöntemleri ve artan maliyetler borsadan çıkışı hızlandırıyor. Borsa belli seviyenin altına düşünce satış güçleniyor. 7200-7300 yeni direnç noktası olabilir dikkat etmek gerekir.

Halka Arzın Sonuna Geldik

Halka arzdaki yükselişin bitişi merak konusuydu. İlk kötü anıyla bu sonun geleceği belliydi. Nitekim öyle oldu. %6’larla başlayan halka arz serüveni son 2 halka arzın zarar etmesiyle sona erdi. talep azalıyor. Son iki halka arz taban fiyattan yatırımcılarla buluştu. Yabancının olmadığı ve yerlinin temkinli ve tedirgin olduğu borsa ortamında halka arz popülaritesini kaybetti. Keşke SPK bu yabancıların olacağı dönemlere bu halka arzları ertelemiş olsaydı körpe yatırımcının ağzı yanmayacaktı.

Borsanın çökme süreci bugünden yarına olmadı. Zamanla ve göz göre göre gerçekleşti. Kamu kuruluşları görevlerini yapmadı. İnsanlar bilmeden araştırmadan garanti getiri gördüğü halka arzlara girdiler. Manipülatörlerin kurbanı oldular. Bu süreçte sadece seyirci kalan SPK, MASAK ve Borsa İstanbul gerekeni yapmadı.

2024’te bizi ne bekliyor?

2024 yılını ikiye ayırarak işe başlamak gerekir. Seçim öncesi ve sonrası. Yerel seçimlere kadar borsada cazip yükseliş beklemiyorum. Sonrası için de 2 değişkenimiz var. Faiz indirim süreci ve yabancı girişi. Şu anki görünümde faizlerin önümüzdeki yıl sonuna kadar düşmemesi gerekir. (büyük lokma da yiyebilirdim önceki cümle yerine:) Siyasi baskıların ne zaman tesir edeceğini kestirmek zor ancak yine de enflasyonda beklenen düşüş sağlanırsa (sağlanmayacak) 2025’den itibaren faiz aşağı inmeli. Yabancı girişi noktasında daha karışık bir süreç bizleri bekliyor. Bakan Şimşek yurt dışından kaynak istemediğini ima ederek. “Türkiye’nin paraya ihtiyacı yok” dedi. Kendisi seçildiği günden beri seferde olan padişahlar misali yabancı yatırımcılarla görüşmeleri statü mili kazanmak için yapmadığına göre dış kaynak ihtiyacımız var. 50 milyar dolar cari açık ve Merkez Bankası’nın 45 milyar dolar eksi rezervi olması da bu ihtiyacı teyit ediyor. Kısa vadeli yatırımcı seçim sonrası gelecek. Dolayasıyla borsada ufak da olsa bir alan açılacağı aşikâr. Öte yandan yapısal konularda ikna edici adımlar atılmadığı sürece lig yükselmemiz mümkün değil. Kısa vadeli yabancı paydaşlar bizi ancak lig düşmekten kurtarabilir.