ABD ve Antakya’dan, iklim krizine çözüm olacak buluşlar
Dünyayı iklim krizinden kurtarma olasılığı olan buluşların deneyleri var bu hafta köşemde. Biri ABD’den, California’da büyük yankılar bulan büyük büyük fizikçilerin bir çalışması, diğeri Antakya’dan bir grup lise öğrencinin çalışması.
Önce ABD’ne bir bakalım. Geçtiğimiz hafta içinde temiz enerji konusunda büyük bir gelişme yaşandı. Bilim adamları nükleer füzyonu gerçekleştirme konusunda büyük bir gelişme kaydettiklerini duyurdular.
Nükleer Füzyon, Güneşin ve diğer yıldızların enerji kaynağıdır. Ne demek Nükleer Füzyon Enerji ? Dört hidrojen atomunun (Prof.Dr. Ali Demirsoy) yüksek sıcaklık (50 milyon derece) ve basınç ile birleşmeye zorlanmasıyla, daha ağır bir çekirdek oluşturulmasından elde edilen enerji demek.
Bir de Nükleer Fisyon var. Füzyonun tam tersi aslında. O da ağır atomların parçalanarak enerji elde edilmesi demek. Fisyonu Nükleer Enerji santrallerinde görüyoruz. Bu işlem sonunda çok fazla tehlikeli atık ortaya çıkıyor. Uzun süre radyasyon yayıyorlar. O yüzden tercih edilmiyor.
Nükleer Füzyon, Fisyona göre 10 bin kat daha fazla (Prof.Dr. Ali Demirsoy) enerji üretmenin yanı sıra, çok daha az miktarda ve kısa ömürlü radyoaktif atık üretiyor. Ve sera gazı salımı olmadığı için küresel ısınmayı tetiklemiyor, yani temiz enerji.. İşte bu geçtiğimiz hafta bu konuda müthiş ama gerçekten müthiş bir gelişme yaşandı. AZ SONRA…
Ve Antakya. Antakya Hatay’da bir grup öğrenci, ay çiçek sapı ve tekstil atıkları ile çatı yalıtımı deneyi yaparak, çevre dostu ve enerji tasarrufu sağlayan “Yeşil çatılar” yapılabileceğini duyurdular.
Bu arada Antakya ve Hatay arasındaki karmaşayı çözemeyen olanlar olabilir. Hatay ilin adı Antakya ilin en büyük ilçesi. Ama Antakya Hatay’ın önüne geçmiş, marka değeri olan bir şehir.
Konumuza dönüyorum;
AYÇİÇEK SAPI ve TEKSTİL ATIKLARI ile
çatı yalıtımı yapılabileceğini deneyleyen 3 öğrenciden söz etmek istiyorum. Tunç Ateş, Jale Büyüktepe ve Nilüfer Nisa Bankır. Gençler artık, meslek seçimlerini yaparken iklim krizine uyumlanma çalışmalarını da göz önünde bulundurmaya başladılar. Bu yöndeki projelere hız vermiş durumdalar. İşte o projelerden biri “Yeşil Çatı”
Projenin amacı:
- Ayçiçek sapı ve tekstil gibi atıkların ileri dönüşüm (upcycling) tekniği ile değerlendirilmesi
- Yağmur suyunun kullanabilir bir şekilde depolanması
- Çatı yapımında kullanılan doğaya ve insana zararlı yapı malzemelerini (cam yünü, taş yün, EPS ve XPS gibi..) kullanımının en aza indirilmesi
- Bununla birlikte çatının belli yerlerine yapılacak çıkıntılara toprak doldurarak çatılarda ekim alanları oluşturulması
Bu proje ile yılda 2.500.000 ton atık ayçiçeği sapının depolanma sıkıntısının da büyük oranda ortadan kalkacağını ileri süren gençler, “Yeşil çatıların” ekonomik, ekolojik ve sosyal yönden olumlu etkileri olduğunun da altını çizmişler hazırladıkları raporda.
ABD’deki deneye tekrar dönecek olursam; BBC News habere göre;
Deney California’daki Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarında bulunan Ulusal Ateşleme Tesisinde gerçekleşiyor.
Karabiber tanesi büyüklüğündeki, bir kapsülün içine çok az miktarda hidrojen konuluyor. Hidrojen yakıtını ısıtmak ve sıkıştırmak için güçlü bir lazer kullanılıyor. Lazer o kadar güçlü ki kapsülü, güneşin merkezinden daha sıcak hale gelecek şekilde 100 milyon santigrat dereceye kadar ısıtabiliyor ve dünyanın atmosferini 100 milyar katından daha fazla sıkıştırabiliyor. Bu kuvvetler altında kapsül patlıyor ve hidrojen atomlarını birleşmeye zorluyor ve bu süreçte ortaya enerji çıkıyor. Bu enerji, iklim krizine çözüm olabilecek bir enerji kaynağı. Ancak astarı yüzünden pahalı bir yöntemDİ, şimdiye dek, Bu deneyde ilk kez olan şey şu; İlk kez füzyon enerji üretmek için harcanan enerji üretilen enerjiden daha az. Yani az bir enerji ile daha çok enerji üretildi.
Gençlerin yaptığı deneyden çıkan sonuçlar da gayet heyecan verici;
Ön çalışmalar sonucunda atıklardan yapılan panelin ısınma hızı ve ısı kaybı parametreleri, strafora göre daha iyi sonuçlar vermiş. Üretilen bu yalıtım malzemesi yerli bir ürün ve ekonomik olması ile strafora alternatif olabilirmiş. Ayrıca blok olarak üretilen yalıtım malzemesi ısınma hızı, gaz betona göre daha iyi sonuçlar verdiği deneyler sonucunda belirtilmiş. Gençlerin gayet motive edici sonuçlar aldığı projenin bence en önemli çarpanı ise atıkların ileri dönüşümle değerlendiriliyor olması.
Dünyanın bir ucunda bilim insanlarının muazzam çalışmaları, diğer ucunda geleceğin karar alıcıları olan öğrencilerin çabaları. Hepsi de Dünyanın yaşanabilir halde kalması için uğraşıyorlar. Maalesef ki Dünya kaynakları sınırlı. Yeni bir rapora göre (Rescue- 2023 Emergency Watchlist) eğer gerekli önlemle alınmaz ise iklim değişikliği, 2023’te dünya çapında insani krizleri hızlandıracak ve silahlı çatışmalar ile ekonomik gerilemelerin yarattığı sorunları artıracak.
Not:Yazının ekindeki video ile Prof.Dr. Ali Demirsoy ile Füzyon Enerji ile ilgili yaptığım kısa bir röportajı da buraya bırakıyorum, ilgilenenler için.
