Rahşan Ecevit’in direnişi
Ocak 2002’de Başbakan Bülent Ecevit, ABD gezisine çıktığında, New York Times, “Irak konusunun, Ecevit-Bush gündeminin ön sıralarında yer alacağından kimsenin şüphesi bulunmadığını” belirterek, “Türkiye’nin, Irak’a yönelik askeri bir harekatın kendi ülkesine taşmasından, zaten hassas olan ekonomiye darbe indirmesinden ve bölgede Kürt ayrımcılığını yeniden canlandırmasından endişe ettiğini” yazıyordu.
Wall Street Journal da “Ecevit’in Washington’da, ABD’nin Irak planlarıyla ilgili sorular soracağı ve Türkiye’nin bu planların oluşumunda üstleneceği olası bir rol karşılığında hangi avantaj ve teşviklerden faydalanabileceğini öğrenmeye çalışacağını” yazdı.
ABD, Irak’ı işgal planları yapıyor ve Türkiye’nin Güneydoğu bölgesine binlerce ABD askerinin yerleşmesini, Irak’a bir cephenin de kuzeyden açılmasını istiyordu. Ecevit tam o günlerde yaptığı gezide, ekonomik kriz yaşanmasına rağmen, ABD’nin kuzeyden cephe planlarını onaylamadı.
ABD ile Türkiye arasında Irak konusunda çekişme ve müzakerelerin yaşandığı günlerdeydi.
Turkish Daily News’un parlamento bürosundaydım. Haber geldi. Rahşan Ecevit, gazetecileri Oran’daki “kütüphane ev”de kabul edecekti. Daha önce de birkaç kez bu tür davetleri olmuştu ama bu kez daha çok sayıda ve özellikle Meclisteki gazeteciler davet edilmişti. Gazeteci arkadaşlarla yola çıktığımızda neden çağrıldığımızı bilmiyorduk.
Rahşan Hanım, her zamanki nezaketiyle bizi ağırladı. Onun kabullerinin vazgeçilmezi olan Royal Albert fincanlarda çay ve kek servisi gazetecilerin yardımıyla yapıldı.
Rahşan Ecevit’in MHP karşıtlığı
Bir süre sohbetten sonra Rahşan Hanım, MHP ile ilgili eleştirilere başladı.
Mayıs 1999 tarihinde DSP, MHP ve ANAP ile koalisyon hükümeti kurulduğunda da Rahşan Hanım, Fikret Bila’ya MHP ile ilgili endişelerini aktarmış ama bu, koalisyonun kurulmasını önlememişti. 1980 öncesi MHP ile yaptıkları mücadele nedeniyle onlara güvenmediği anlaşılıyordu.
Rahşan Hanım, aradan geçen sürede de fikirlerini değiştirmemiş hatta çok daha keskin bir noktaya gelmişti. MHP ile olumsuz birçok şey anlatıyordu. Doğrudan hükümetin dağılması gerektiğini söylemese de artık devam etmemesi gerektiğini istediği anlaşılıyordu. Bunları sohbet olarak anlattığını söyledi. Buna rağmen bunlar yazılsa, Şubat 2001’de MGK’da yaşanan tartışmanın tetiklediği ağır ekonomik krizle uğraşan hükümet bir ihtimal dağılabilirdi.
Rahşan Hanım ile bir saati aşan görüşmemiz, Başbakan Ecevit’in gelişiyle sonlandı.
Ecevit’in Irak direnişi
Ecevit ile ayak üstü bir süre sohbet ettik. “Neler konuştunuz?” sorusunu geçiştirdik.
Ona sorularımız üzerine, “Ben de Irak konusuyla meşgulüm. Neredeyse başka hiçbir şeyle ilgilenemiyorum.” dedi. Ecevit, ABD’nin işgaline karşı olduğu gibi bunun Türkiye’ye etkilerinin en az olması için uğraşıyordu.
Sonra hemen evin girişinde birlikte bizimle fotoğraf çektirdi.
Eşine çok düşkün olan ve onu gelebilecek kötülüklerden korumayı görev edinmiş biri olan Rahşan Ecevit, aynı zamanda yıllarca siyaset içinde olduğu için o günkü siyasi ortamın, birçok sorun üreteceğini ve eşinin zarar görebileceği sonucuna varmış olabilirdi.
Görüşme sonunda, sohbet denildiği için hep birlikte yazmama kararı alsak da o görüşmede Rahşan Ecevit’in eleştirilerini, MHP’lilerin öğrendiğini sonradan haber aldık.
Buna rağmen MHP, doğrudan Başbakan’dan olumsuz bir yaklaşım görmediği için koalisyonu bozmadı.
Rahşan Ecevit, ABD’nin yoğun baskısı altında yaklaşan fırtınayı görmüş biri olarak, Ecevit’i hükümeti dağıtmaya ikna edememiş olmalıydı ki, dolaylı yoldan MHP’nin koalisyonu bozması için bu eleştirilerini yapmış olmalıydı.
Sonraki günlerde ABD’nin, Irak planlarını desteklemesi için hükümet üzerindeki baskı arttı. Tam o günlerde şimdi milletvekili olan bir gazeteci, “ABD’nin Irak operasyonu başladığında Ecevit’in başbakan olmayacağını” söylemişti. Tam da dediği gibi oldu.
Gelişmeler, Rahşan Ecevit’in korkularının boşa olmadığını gösterdi.
Ecevit, 4 Mayıs 2002’de rahatsızlanarak Başkent Üniversitesi Hastanesi’ne kaldırıldı. Ama orada iyileşmeyince tedavisine evde devam edildi.
Bu sırada MHP lideri Bahçeli’nin, koalisyon ortaklarından habersiz olarak erken seçim çağırısı yapması üzerine, 3 Kasım 2002’de seçim yapıldı.
AKP iktidara geldi ve ABD ile Irak pazarlığı yaptı. ABD basınında birçok kez “at pazarlığı” olarak eleştirilen bu pazarlıklar sonucunda anlaşma sağlandığı belirtildi.
Ancak AKP’nin bu anlaşması, Mecliste kabul edilmedi. 1 Mart 2003’te, AKP hükümetinin onaylamasına rağmen, ABD’nin, kuzey cephesi açması ve binlerce ABD askerinin Güneydoğu’ya yerleşmesine ilişkin tezkereyi TBMM reddetti.
20 Mart 2003’te ABD’nin Irak işgali başladı.
4 Temmuz (ABD’nin bağımsızlık günü) 2003 günü Kuzey Irak’taki karargâhta olan binbaşı komutasındaki 11 TSK mensubu, ABD askerleri tarafından başlarına çuval geçirilerek 60 saat süreyle sorguya çekildikten sonra bırakıldılar.
Güneydoğu’dan bir cephe açılmasına karşı çıkan TSK ve TBMM o tarihten sonra büyük bir değişim geçirdi.
